haccp, iso 22000, ιχνηλασιμότητα;
haccp, iso 22000, ιχνηλασιμότητα;

Ιχνηλασιμότητα. Τι είναι και πως βοηθάει μια επιχείρηση τροφίμων;

Έχουμε γράψει σε άλλο άρθρο για τα συστήματα ποιότητας και πως μπορούν  να βοηθήσουν την επιχείρησή σας. Σε αυτό, θα δούμε τι είναι η ιχνηλασιμότητα; Ποια η σχέση της με το ISO 2200 και το ISO 2205 ; Γιατί είναι σημαντική για όλες τις επιχειρήσεις τροφίμων; Πότε είναι νομικά απαιτητή;

Διατροφικά σκάνδαλα που έχουν έρθει κατά καιρούς στο φως της δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια. Θυμηθείτε το σκάνδαλο με το αλογίσιο κρέας,  το νοθευμένο ελαιόλαδο, τις διοξίνες, τα παράνομα φυτοφάρμακα. Όλα αυτά φέρνουν στην επιφάνεια την αναγκαιότητα της ιχνηλασιμότητας. Μια επιχείρηση που γνωρίζει ότι το προϊόν της είναι ελαττωματικό αλλά δεν είναι σε θέση να ανιχνεύσει το προϊόν εκτίθεται σε σημαντικό βαθμό .

Τι είναι η ιχνηλασιμότητα;

Η ιχνηλασιµότητα ορίζεται πιο γενικά ως η παρακολούθηση της ροής των πληροφοριών. Εφαρμόζεται σε αρκετούς τομείς, όπως τα προϊόντα, τα δεδομένα, το προγραμματισμό και τη πληροφόρηση. Η ιχνηλασιμότητα στα τρόφιμα αφορά τη προέλευση των υλικών, το ιστορικό της επεξεργασίας του, τη διανοµή και τη θέση του προϊόντος μετά την παράδοση. Στην πράξη ένα σύστημα ιχνηλασιμότητας δημιουργεί μια ταυτότητα για κάθε προϊόν, σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η ταυτότητα του κάθε προϊόντος έχει τη μορφή ενός κωδικού πάνω στο προϊόν (Barcode,QRcode), ο κάθε κωδικός αντιστοιχεί σε μία πηγή πληροφοριών για το συγκεκριμένο προϊόν.

Ποια τα είδη της ιχνηλασιμότητας ;

  • Η προς τα εμπρός (downstream traceability) ιχνηλασιμότητα , είναι η ικανότητα να εντοπίζουμε όλες τις παρτίδες ενός τροφίμου, που χρησιμοποίησαν μια συγκεκριμένη παρτίδα πρώτης ύλης.
  • Η προς τα πίσω (upstream traceability) είναι η ικανότητα, γνωρίζοντας την παρτίδα του τελικού προϊόντος ή το barcode, να εντοπίζουμε όλες τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιήθηκαν καθώς και οι συνθήκες παραγωγής του τροφίμου.

Είναι υποχρεωτική η εφαρμογή της ιχνηλασιμότητας;

Από το 2002 με βάση το κανονισμό (ΕΚ)178/2002 η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κάνει υποχρεωτική την εφαρμογή  συστήματος ιχνηλασιμότητας σε επιχειρήσεις τροφίμων.

Που θα βοηθήσει την επιχείρηση;

H εγκατάσταση ενός συστήματος ιχνηλασιμότητας, έχει πολλαπλά οφέλη για μια επιχείρηση. Κάποια από αυτά αφορούν την εσωτερική λειτουργία και την μείωση του κινδύνου και κάποια άλλα την τοποθέτηση της επιχείρησης στην αγορά.

Οφέλη επιχείρησης

  •  Η δυνατότητα για άμεση αντίδραση σε απρόβλεπτες καταστάσεις (ανάκληση προϊόντος).
  • Πληροφόρηση σε πραγματικό χρόνο για το υπάρχον απόθεμα και τις μορφές των προϊόντων(πρώτες ύλες, έτοιμα προϊόντα).
  • Η ελαχιστοποίηση του κόστους ανάκλησης λόγω της στοχευμένης απόσυρσης της παρτίδας .
  • Αποτελεσματική διαχείριση και σωστός προγραμματισμό της παραγωγής
  • Η βελτίωση της ανίχνευσης προϊόντων βελτιώνει τη δυνατότητα λήψης αποφάσεων.

Οφέλη πρόσβασης στην αγορά 

  • Βελτίωση της φήμης της επιχείρησης καθώς τα συστήματα εντοπισμού προϊόντων ενισχύουν το brand του προϊόντος.
  • Αύξηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών αφού η διαδικασία παρέχει την απόδειξη ότι το προϊόν έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (Ελληνικό προϊόν, ΠΟΠ). Η έλλειψη ιχνηλασιμότητας επηρεάζει αρνητικά την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και την αφοσίωση των πελατών σε πολλές επιχειρήσεις.
  • Μπορεί να γίνει ισχυρό εργαλείο Marketing για την επιχείρηση, η ύπαρξη QR code στη συσκευασία του προϊόντος γίνεται όλο και πιο συχνή και δίνει  τη δυνατότητα στον πελάτη να γνωρίσει το προϊόν που καταναλώνει (φιλοσοφία, πρώτη ύλη, παραγωγός κ.α) .
  •  Αντιμετώπιση του προβλήματος των απομιμήσεων προϊόντων.

Τι είναι το ISO 22005;

Το πρότυπο ISO 22005  του Διεθνή Οργανισμoύ Τυποποίησης αφορά την ιχνηλασιμότητα των τροφίμων και των ζωοτροφών. Το πρότυπο δίνει τις αρχές και καθορίζει τις βασικές απαιτήσεις, για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός συστήματος ιχνηλασιμότητας. Μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις επιχειρήσεις τροφίμων και σε όλα τα στάδια της αλυσίδας τροφίμων. Εταιρίες με σύγχρονα συστήματα αυτοματοποιημένης διαχείρισης ποιότητας βασισμένα στην μέθοδο της ιχνηλασιμότητας παρέχουν, εκτός από την δυνατότητα παρακολούθησης της πορείας ενός  προϊόντος, ψηφιακές δυνατότητες  HACP καθώς και τη δυνατότητα παρακολούθησης ποιοτικών χαρακτηριστικών που αφορούν τα τρόφιμα.

Ένα σύστημα ιχνηλασιμότητας είναι πλέον αναγκαίο για τις επιχειρήσεις επεξεργασίας και διακίνησης  τροφίμων. Η εξωστρέφεια σε διεθνής αγορές και η αυξανόμενη εξαγωγική δραστηριότητα των επιχειρήσεων τροφίμων στην Ελλάδα , αναδεικνύει  τη αναγκαιότητα  ύπαρξης συστημάτων και διαδικασιών που θα παρέχουν ασφαλή τρόφιμα  σύμφωνα με τους διεθνής κανονισμούς.
Η εφαρμογή ενός συστήματος ιχνηλασιμότητας αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημά για μια μικρή παραγωγική επιχείρηση και σχετίζονται τόσο με την βελτίωση των παραγωγικών διαδικασιών της επιχείρησης όσο και με την συμμόρφωση στις νέες απαιτήσεις της αγοράς.